Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) jest koncepcją, której celem jest zminimalizowanie ilości odpadów, zwiększenie ponownego wykorzystania surowców oraz wydłużenie trwałości produktów. Choć GOZ zwykle kojarzony jest z problematyką odpadową, to podejście cyrkularne może wnosić istotny wkład w obniżanie emisji gazów cieplarnianych stając się jednocześnie narzędziem walki ze zmianą klimatu.
Opublikowany w latach 2021-2022 r., składający się z trzech części Szósty raport Międzyrządowego Panelu ds. Zmiany Klimatu (IPCC) jest najnowszym i najbardziej kompleksowym opracowaniem dotyczącym przyczyn, konsekwencji i sposobów przeciwdziałania zmianie klimatu. Autorzy sporo miejsca poświęcają analizie działań, które można i należy podjąć, by osiągnąć cele związanie z redukcją emisji gazów cieplarnianych. Wśród nich znalazła się również gospodarka o obiegu zamkniętym.
Szacuje się, że nawet połowa globalnych emisji gazów cieplarnianych związanych jest z pozyskaniem i eksploatacją surowców, w tym m.in., paliw kopalnych, surowców mineralnych, metali czy biomasy. Wdrażanie rozwiązań, które zmniejszają zapotrzebowanie na surowce dziewicze oraz wydłużają użycie produktów i materiałów (poprzez naprawę, regenerację czy sprzedaż używanych produktów), ma potencjał by zmniejszyć negatywny wpływ na klimat poprzez obniżenia emisji gazów cieplarnianych związanych z produkcją, transportem i utylizacją, ale także by ograniczyć degradację środowiska i niszczenie ekosystemów. Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym może mieć również wpływ na dekarbonizację sektorów takich jak przemysł chemiczny, budowalny, tekstylny czy rolnictwo.
Istotny udział w budżecie węglowym ma również sektor gospodarki odpadami odpowiadający w krajach europejskich za ok 3% emisji GHG, które można zmniejszyć ograniczając ilość wytwarzanych odpadów i poprawiając sposób zagospodarowania tej frakcji odpadów, których wytworzenia nie dało się uniknąć. Tu również rozwiązań dostarcza gospodarka o obiegu zamkniętym przede wszystkim poprzez odpowiedzialne projektowanie i zastosowanie materiałów, które skutecznie poddawane są odzyskowi i powtórnemu wykorzystaniu.
Według Circularity Gap Report (2021) optymalnie zaprojektowane rozwiązania z zakresu GOZ mają potencjał zmniejszenia światowych emisji gazów cieplarnianych nawet o 39%. Mimo to, zaledwie 6% polityk klimatycznych krajów europejskich uwzględnia gospodarkę o obiegu zamkniętym jako narzędzie mitygacji zmiany klimatu. Skąd te trudności?
Mimo wielu korzyści, wdrożenie gospodarki o obiegu zamkniętym na szeroką skalę napotyka na liczne wyzwania, w tym bariery regulacyjne, brak odpowiedniej infrastruktury recyklingowej oraz opór społeczny przed zmianami. Choć gospodarka cyrkularna ze względu na swój kompleksowy, złożony i międzysektorowy charakter stwarza wyzwanie dla tworzenia uniwersalnych polityk i spójnych metodologicznie narzędzi ewaluacyjnych, to obowiązki legislacyjne związane z gospodarką o obiegu zamkniętym stopniowo obejmują coraz więcej branż. Zanim jednak obejmą wszystkie, wdrożenie strategii z zakresu gospodarki o obiegu zamkniętym w organizacji może stanowić atrakcyjną odpowiedź na potrzeby rynku oraz budować przewagę konkurencyjną w oparciu o odpowiedzialne podejście do zarzadzania zasobami naturalnymi.
Nasza firma oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie projektowania modeli biznesowych w oparciu o GOZ. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się, jak możemy wspierać Twoje działania w tym zakresie.
Agnieszka Sadowska-Konczal
Eksperta ds. GOZ
