Raportowanie kwestii zrównoważonego rozwoju (ESG) staje się coraz bardziej szczegółowe i wymagające. Jednym z kluczowych obszarów w raportowaniu ESG jest określanie i ujawnianie śladu węglowego organizacji, co obejmuje emisje gazów cieplarnianych z zakresów 1, 2 i 3.

W Europie przyjęcie standardów raportowania ESRS (European Sustainability Reporting Standards) nakłada na firmy nowe obowiązki dotyczące sposobu ustalania granic organizacji, co ma bezpośredni wpływ na sposób raportowania emisji gazów cieplarnianych tj. śladu węglowego organizacji.

Warto zrozumieć, jakie różnice pojawiają się między dotychczasowym podejściem, wynikającym z GHG Protocol, a nowymi wymogami raportowania wg. ESRS, aby móc dostosować się do zmian i uniknąć błędów w raportowaniu.

Granice organizacji wg Standardu GHG Protocol

W zależności od struktury organizacyjnej oraz różnic w własności i zarządzaniu, GHG Protocol przewiduje trzy podejścia do ustalania granic organizacyjnych dla raportowania emisji gazów cieplarnianych:

1. Udział w kapitale (equity share) – organizacja raportująca uwzględnia emisje proporcjonalne do swojego udziału procentowego w kapitale jednostki. To podejście odzwierciedla ekonomiczne ryzyka i korzyści wynikające z działalności poszczególnych podmiotów.
2. Kontrola finansowa (financial control) – firma raportująca uwzględnia wszystkie emisje z jednostek, nad którymi sprawuje kontrolę finansową. Emisje z działalności, w których posiada udziały, ale nie kontroluje finansowo, są pomijane.
3. Kontrola operacyjna (operational control) – w tej metodzie uwzględnia się emisje z działalności wszystkich jednostek, nad którymi firma sprawuje kontrolę operacyjną.

W przypadku, gdy spółka sprawozdawcza jest w całości właścicielem wszystkich swoich operacji, jej granica organizacyjna będzie taka sama, niezależnie od zastosowanego podejścia. Natomiast w przypadku bardziej rozbudowanej struktury organizacyjnej, gdzie występują różnice w prawie głosu, własności i prawach majątkowych czy własności i zarządzaniu aktywami wówczas granica organizacji i wynikający z nich poziom raportowanych emisji mogą się różnić w zależności od wybranego podejścia do konsolidacji.

Granice organizacji wg standardów raportowania ESRS

W europejskich standardach raportowania zrównoważonego rozwoju ESRS organizacyjne granice raportowania emisji są określane na podstawie granic finansowej sprawozdawczości jednostki (zgodnie z ESRS 1, par. 62–67). Oznacza to, że jednostka raportująca powinna włączyć emisje z zakresów 1, 2 i 3 dla wszystkich jednostek skonsolidowanych lub zależnych objętych sprawozdaniem finansowym.

W odniesieniu do jednostek stowarzyszonych, wspólnych przedsięwzięć i nieskonsolidowanych jednostek zależnych, ESRS wymaga uwzględnienia 100% emisji gazów cieplarnianych, jeśli jednostka raportująca sprawuje nad nimi kontrolę operacyjną. Jeśli jednak jednostka raportująca nie posiada kontroli operacyjnej, emisje te mogą być wykazywane proporcjonalnie w odpowiednich kategoriach zakresu 3, takich jak np. inwestycje (zgodnie z ESRS E1 AR 46h).

Dodatkowo ESRS wymaga zdezagregowanego raportowania emisji dla zakresów 1 i 2, aby wyraźnie rozdzielić emisje pochodzące ze skonsolidowanej grupy sprawozdawczej od emisji z innych jednostek, nad którymi firma sprawuje jedynie kontrolę operacyjną (zgodnie z ESRS E1 par. 50).

Porównanie granic organizacyjnych według GHG Protocol i ESRS

GHG Protocol umożliwia firmom elastyczność w wyborze metody ustalania granic organizacyjnych, jednak ESRS określa bardziej szczegółowe wymagania. Firmy stosujące ESRS muszą bazować na podejściu kontroli finansowej, a w sytuacjach wymaganych przez ESRS – na kontroli operacyjnej. Oznacza to, że organizacje, które wcześniej raportowały ślad węglowy na podstawie GHG Protocol, mogą potrzebować dostosowania podejścia, aby spełnić nowe wymogi ESRS.

Przykład poniżej ilustruje wpływ wyboru metody na raportowane emisje:

Dane te wskazują, że wybór odpowiedniej metody raportowania może istotnie wpływać na ogólny ślad węglowy raportowanej jednostki. ESRS wymaga bardziej restrykcyjnego podejścia, co często prowadzi do wyższych poziomów raportowanych emisji niż tradycyjne podejścia wynikające z GHG Protocol.

Podsumowanie

Nowe wytyczne ESRS wprowadzają rygorystyczne wymogi w zakresie ustalania granic organizacyjnych dla raportowania śladu węglowego organizacji. Firmy, które wcześniej stosowały elastyczne podejście wynikające z GHG Protocol, muszą dostosować swoje metody, uwzględniając zasady kontroli finansowej oraz operacyjnej tam, gdzie wymaga tego ESRS. Zmiana granic organizacyjnych może znacznie wpłynąć na poziom raportowanych emisji, co należy uwzględnić, aby uniknąć niezgodności z regulacjami oraz sprostać rosnącym wymaganiom transparentności i rzetelności raportowania ESG.

Justyna Kwiatkowska

Starszy specjalista ds. dekarbonizacji

justyna.kwiatkowska@zerowasteconsulting.pl